II liga seniorów / Jastrzębia Góra 2-10.09.2023

Licznik odwiedzin

11434726
Dzisiaj
Wczoraj
Ten tydzień
Zeszły tydzień
Ten miesiąc
Zeszły miesiąc
Wszystkie dni
451
1683
3527
11410154
39591
59723
11434726
Your IP: 3.229.122.112
Server Time: 2024-03-19 02:57:07

Wsparcie

Szkolenie

Zadania publiczne realizowane przez klub

Artykuły

Zasady pracy szkoleniowej nad debiutami

                                              Zasady pracy szkoleniowej nad debiutami

                                                       Jerzy Konikowski

Każda partia szachowa dzieli się na trzy części: debiut, grę środkową i końcówkę. Te trzy fazy są bardzo ważne i mają ze sobą ściśły związek. Dlatego nie można uczyć się otwarć bez powiązania z pozostałymi stadiami partii.

W debiucie obie strony rozwijają elastycznie swe siły i starają się uplasować figury na korzystnych placówkach. Jeśli jedna ze stron uzyska we wczesnym stadium partii przewagę pozycyjną lub materialną, to będzie trudno te straty odrobić w grze środkowej. Do końcówki może w ogóle nie dojść. Dlatego szachista znając słabo otwarcia nie może liczyć na większe osiągnięcia sportowe.

Jest powszechnie znane, iż czołówka światowa pracuje głównie nad debiutami. Często pojedynki na szczycie są doświadczalnym poligonem dla sprawdzenia pewnych wariantów i systemów debiutowych. Arcymistrzowie stale pracują nad doskonaleniem repertuaru debiutowego, starając się znaleźć nowe idee i rozwiązania, aby w ten sposób zaskoczyć przeciwnika i już na początku partii uzyskać przewagę. Wiadomo, że śledzenie rozwoju współczesnej teorii otwarć jest rzeczą niezwykle trudną. Ogrom informacji przeraża wielu i zniechęca do studiów w tej dziedzinie. Ale bez dostatecznej znajomości debiutów trudno będzie osiągnąć godne uwagi wyniki, nie mówiąc już o sukcesach na światowej arenie międzynarodowej.

Wielu zawodników mało zajmuje się początkową fazą gry i próbuje cały ciężar walki przenieść na grę środkową i końcową. Tracą przez to wiele sił w debiucie i często brakuje im potem świeżości w rozgrywaniu dalszych faz partii. Skutki tego są przeważnie wiadome...

Praca nad debiutami powinna mieć charakter twórczy. Monografie poświęcone debiutom pomagają w zrozumieniu problemów taktycznych i strategicznych, ale opieranie się wyłącznie na nich nie może przynieść pożądanych efektów. Każdy szachista powinien szukać własnych oryginalnych planów, aby zmusić partnera w czasie partii do rozwiązywania trudnych problemów.

Młodzi zawodnicy powinni stosować debiuty o prostej strategii. Takim ruchem jest niewątpliwie 1.e4, po którym powstaje przeważnie żywa gra figurowa z elementami taktycznymi. Takie pozycje są łatwe do zrozumienia i zapamiętania! Nie poleca się młodym szachistom rozpoczynania partii ruchami 1.d4 i 1.c4. Są to bowiem otwarcia, które wymagają od zawonika dużego wyczucia pozycyjnego, a to przyjdzie z czasem. Również granie schematycznych otwarć typu Sf3, g3, Gg2 itd. jest mało twórcze i prowadzi w rezultacie do pasywnej i mało interesującej gry. Szczególnie jest to szkodliwe dla młodych graczy, którzy w ten sposób chcą uniknąć uczenia się teoretycznych wariantów. Takie podejście do szachów jest napewno błędne i powoduje w pewnym momencie zahamowanie dalszego rozwoju zawodnika.

Debiutów należy się uczyć na bazie całych partii, aby na tle ich przebiegu zapoznać się z niuansami danego wariantu, tzn. poznać wynikające tutaj możliwości o charakterze strategicznym i taktycznym. Bardzo ważne jest prześledzenie faz przejściowych z debiutu do gry środkowej i następnie do końcówki. Nieraz powstają w wyniku wyboru jakiegoś wariantu pewne charakterystyczne pozycje w grze środkowej i nawet typowe końcówki, które warto jest znać. Pojęcie „faza debiutowa” jest dość płynne. Często jest trudno określić, kiedy zaczyna się właściwie gra środkowa, a nawet końcówka. Dlatego trzeba analizować całe partie, aby zapoznać się w pełni z jej przebiegiem i zrozumieć charakter działań obu stron. Także w swoich notatkach debiutowych zapisujemy całe partie i notujemy też wszystkie uwagi komentatorów!

Młodzi szachiści powinni studiować materiały ze słownym komentarzem, aby zrozumieć istotę zmagań na szachownicy i poznać tajniki danego wariantu (otwarcia). Trener musi więc opracowywać w tej formie materiały szkoleniowe, aby jego podopieczni mogli zapoznać się z ogólnymi ideami i zrozumieć charakterystyczne cechy analizowanego otwarcia. Podręczniki debiutowe i encyklopedie, ze względu na zebrany materiał są przydatne tylko do usystematyzowania wiedzy o interesujących nas wariantach. Ale opierając się wyłącznie na takich informacjach szachista nie będzie podwyższać swych kwalifikacji. Tak więc błędne jest studiowanie teorii debiutów do około 15 czy 20 posunięcia, gdyż w ten sposób nigdy nie zrozumiemy sensu wydarzeń w poszczególnych wariantach.

Wielu młodych szachistów - w trakcie przygotowywania własnego repertuaru debiutowego analizuje przede wszystkich partie z aktualnej praktyki turniejowej, uważając, że to jest właściwa i jedyna droga. Oczywiście, że znajomość współczesnej teorii jest bardzo ważna. Nie należy jednak zapominać o tym, iż aby wniknąć w głębię jakiegoś wariantu czy systemu, trzeba poznać także jego historię. Konieczna jest znajmość źródłowych partii, nawet wtedy, kiedy były grane przed laty. Poniższy przykład jest bardzo interesujący.

 

Gambit hetmański D41
Grün - Göhring

1.Bundesliga 1983

1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 d5 4.Sc3 c5 5.c:d5 S:d5

Bijąc skoczkiem czarne unikają klasycznej obrony Tarrascha, która powstaje po biciu pionkiem.

6.e4

Białe uzyskują wprawdzie silne centrum pionkowe, to ruch w tekście prowadzi do pewnej redukcji materiału, co ułatwia czarnym obronę. Dlatego częściej grywa się 6.e3 z bardziej bogatą w treść grę. 6...S:c3 7.b:c3 c:d4 8.c:d4

 

     kon.1   

 

8...Gb4+

Teoria ocenia „wyżej” odpowiedź 8...Sc6 i teraz trzy przykłady:

A) 9.Gd3 Gb4+ 10.Gd2 0–0 (10...G:d2+ 11.H:d2 0–0 jest także możliwe) 11.G:b4 S:b4 12.Gb1 b6 13.0–0 Gb7 z obustronnymi szansami, van Wely-Piket, Groningen 1995.

B) 9.Ge2 Gb4+ 10.Gd2 G:d2+ 11.H:d2 0–0 12.0–0 e5 13.d5 Gg4 14.d:c6 H:d2 15.S:d2 G:e2 z mniej więcej równymi szansami, Cebalo-Farago, Banja Luka 1981.

C) 9.Gc4 b5! 10.Gd3 (10.G:b5?? Ha5+ ze zdobyciem gońca) 10...Gb4+ 11.Gd2 G:d2+ 12.H:d2 a6 13.a4 0–0! 14.Hc3 (14.a:b5 S:d4!) 14...Gb7 15.a:b5 a:b5 16.0–0 Hb6 17.Wab1 b4 z wyrównaniem, Spasski-Fischer, Reykjavik 1972.

9.Gd2 G:d2+ 10.H:d2 0–0 11.Gc4 Sc6 12.0–0 b6 13.Wad1 Sa5

Do bardzo ciekawych powikłań prowadzi gra po 13...Gb7. Ten wariant został omówiony w partii Spasski-Petrosjan w rozdziale „Przewaga pionkowa w centrum i na skrzydle”.

14.Gd3 Gb7 15.Wfe1 Wc8

Czarne powinny pomyśleć już o punkcie h7, który właśnie w tym wariancie jest szczególnie narażony na niebezpieczeństwo. Dlatego na uwagę zasługuje po prostu 15...h6!? np. 16.d5 e:d5 17.e5 Sc4 18.He2 Hc7 i czarne mają równorzędne szanse, Gulko-Jusupow, Ryga 1995.

16.d5!

Typowy przełom w centrum oparty na taktycznych motywach.

16...e:d5 17.e5!

Ofiara pionka dla ataku na króla.

17...Sc4 18.Hf4 Sb2

Także po 18...h6 czarne nie mają łatwego życia: 19.Hf5 g6 20.Hh3 Kg7 21.e6 (21.Sd4!? Sb2 22.Wd2 S:d3 23.W:d3 Wc4 24.f4 z inicjatywą białych) 21...f:e6 22.Sd4 z decydującą przewagą białych. 19.G:h7+!

Typowa ofiara gońca oparta na głębokiej domowej analizie.

19...K:h7 20.Sg5+ Kg6

Po 20...Kg8 nastąpi 21.Hh4 We8 22.Hh7+ Kf8 23.e6 H:g5 24.e7+ W:e7 25.Hh8#.

21.h4!

Pointa kombinacji białych: grozi 22.h5+! z szybkim matem.

 

   kon.2 

 

Powstała pozycja jest dobrze znana w teorii debiutów. Tak samo grano w partii Poługajewski-Tal, Moskwa 1969. Poługajewski analizował wcześniej tę sytuację w zaciszu domowym ze Spasskim i Tal był pierwszym pechowcem, który wpadł na podłożoną "minę". Partia obiegła szybko świat szachowy i publikowano ją we wszystkich znanych monografiach teoretycznych. Mimo tego, grający czarnym kolorem znany mistrz niemiecki, nie zapoznał się z tą ważną partią wzorcową. Skutek tej luki w informacji praktyka szachowa wzbogaciła się o nowy przyczynek do omawianego wariantu.

21...f5

We wspomnianej partii Poługajewski-Tal, nastąpiło: 21...Wc4 22.h5+ Kh6 (22...K:h5 23.g4+ Kg6 24.Hf5+ Kh6 25.S:f7+ W:f7 26.Hh5#) 23.S:f7+ Kh7 24.Hf5+ Kg8 25.e6! Hf6 26.H:f6 g:f6 27.Wd2 Wc6 (Po 27...Sa4 28.Sd6 Gc6 29.S:c4 d:c4 30.Wd6 Gb5 31.e7 We8 32.W:f6 białe w związku z marszem pionków na prawym skrzydle miałyby decydującą przewagę.) 28.W:b2 We8 29.Sh6+ Kh7 30.Sf5 We:e6 31.W:e6 W:e6 32.Wc2 Wc6 33.We2 Gc8 (33...Wc7 34.We6 Gc8 35.W:f6 G:f5 36.W:f5 Wd7 37.Kf1 z wygraną wieżówką) 34.We7+ Kh8 35.Sh4 f5 36.Sg6+ Kg8 37.W:a7 i czarne poddały się.

22.Wd4 He7 23.h5+ Kh6

Przegrywa bicie pionka 23...K:h5 24.Hh4+ Kg6 25.Hh7+! K:g5 26.f4+ Kg4 27.Hh3#.

24.Sf7+ Kh7 25.H:f5+ Kg8 26.e6 Wc7

Białe wygrywają także po 26...W:f7 27.e:f7+ H:f7 28.H:f7+ K:f7 29.Wf4+ Kg8 30.We7 Ga6 31.W:a7 Gd3 32.Wff7 Kh7 33.W:g7+ Kh6 34.g4+-.

27.Wf4 Gc6 28.h6 i czarne złożyły broń.

Nie wolno uczyć się mechanicznie otwarć na pamięć. Nie rozumiejąc koncepcji strategiczno-taktycznych nie można grać poprawnie debiutów.

Każdy szachista powinien dążyć do ustalenia stałego repertuaru debiutowego. Może on być nawet „skromny”, ale musi być dobrze przygotowany i wzbogacony o własne idee. Ważne jest także, aby był dopasowany do stylu gry i charakteru zawodnika, do jego psychicznych oraz fizycznych predyspozycji. Trener, który pomaga w tym swemu podopiecznemu musi te aspekty wziąć po uwagę. Nie może być tak, iż trener poleca granie komuś tylko takich systemów debiutowych, które sam dobrze zna, a które z pewnością nie „leżą” jego uczniom. To wymaga więc od szkoleniowców dużego wkładu pracy i permanentnego samokształcenia! Praca nad własnym repertuarem debiutowym powinna polegać na wyszukiwaniu nowych wzmocnień, aby w trakcie partii zaskakiwać przeciwników nieznanymi ideami. Korzystanie wyłącznie z dorobku innych i powielanie obcych pomysłów nie prowadzi do rozwoju twórczego zawodnika!

Opracowując nowy repertuar debiutowy, lub uzupełniając go o nowe elementy trzeba pamiętać o następujących aspektach:

1. Najpierw należy zapoznać się z ogólnymi planami danego otwarcia (lub wariantu). Konieczne jest przestudiowanie wzorcowych i pouczających partii ze słownym komentarzem. W tej fazie przygotowania należy unikać komentarzy w stylu „Informatora”, które dla młodych i mniej doświadczonych zawodników są mało przydatne.

2. Wnikliwa analiza wybranych wariantów i wyszukanie własnych idei i zamierzeń.

3. Ogranie nowych wariantów najpierw w partiach towarzyskich i błyskawicznych, ewentualnie drogą elektroniczną lub w mało ważnych imprezach.

4. Dopiero po zdobyciu pewnych praktycznych doświadczeń można stosować nowe treści we własnych partiach turniejowych.

Nie poleca się próbowanie nowych otwarć w ważnych zawodach bez uprzedniego przygotowania teoretycznego i praktycznego! Odradza się więc stosowanie nieznanych i niesprawdzonych wariantów w celu rzekomego zaskoczenia przeciwnika, co często jest praktykowane przez mało doświadczonych graczy. Szachista powinien grać znane mu i do perfekcji opanowane otwarcia! Często jednak podobne błędy popełniają i silni zawodnicy. Oto pouczający przykład z aktualnej praktyki turniejowej.

 

Obrona Nimzowitscha E55
Lesiege - Macieja

Bermudy 2002

1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.e3

System wprowadzony do praktyki turniejowej przez Rubinsteina.

4...0–0

Elastyczna kontynuacja, gdyż czarne nie zdradzają jeszcze swych konkretnych planów.

5.Gd3

Rubinstein rozwijał w tym miejscu skoczka na e2, aby po biciu na c3 nie psuć sobie struktury pionkowej na skrzydle hetmańskim.

5...c5 6.Sf3 d5

Obecnie częściej grywa się 6...b6 z planem rozwinięcia gońca na b7 lub na a6.

7.0–0 d:c4 8.G:c4 Sbd7 9.a3 c:d4 10.a:b4 d:c3 11.b:c3 Hc7 12.Ge2 H:c3 13.Ga3

 

     kon.3 

 

13...e5?

Prawdopodobnie nowinka, która nie zdała egzaminu w tej partii. Teoria poleca 13...Sd5! np. 14.Hb1 Hf6 15.Gd3 h6 16.b5 Wd8 17.Gb2 He7 18.Wa4 Sc5 19.Gh7+ Kh8 (19...Kf8!? jest także możliwe) 20.Wh4 f6 21.Wc4 Gd7 22.Ga3 b6 23.Ge4 a6 24.b:a6 W:a6 25.G:c5 b:c5 26.Wfc1 Wa5 27.Hb2 Wb5 28.Ha3 Sb6 29.W4c3 Wb4 30.Sd2 f5 31.Gf3 Sa4 32.W:c5 Wb2 33.Sc4 H:c5 z remisem, Kramnik-Kasparow, Londyn 2000.

14.Hb1 Hc7 15.Wc1 Hb8 16.b5 We8 17.Wd1

Za pionka białe uzyskały znaczną przewagę rozwojową. Czarne są ściśnione i będzie im trudno wprowadzić do gry swe siły.

17...b6 18.Gd6 Hb7 19.Sg5 h6?

Prowokuje do bicia na f7, co się okaże decydującym ciosem. Dlatego konieczne było 19...Sf8!? aby po 20.Gc4 Ge6 21.S:e6 f:e6 (Lub 21...S:e6? 22.G:e5 He7 23.Hf5 Hc5 24.Gd3 Sc7 25.G:f6 H:f5 26.G:f5 g:f6 27.Gd7 Wed8 28.Gc6 W:d1+ 29.W:d1 Wc8 30.Wa1 z wygraną końcówką białych.) 22.G:e5 Hf7 i czarne bronią się, choć przewaga pozycyjna biaych (para gońców i odstały czarny pionek na a7) jest wyraźna.

 

     kon.4 

 

20.S:f7!

Za cenę skoczka białe rozbijają pozycję nieprzyjacielskiego monarchy.

20...K:f7 21.Gc4+ We6 22.Hf5 Sb8

Po 22...Sc5 23.G:c5 b:c5 24.Wa6 He7 25.Wdd6 białe odbijają figurę z wygraną pozycją.

23.Gd5 Hd7 24.G:e5!

Białe nie muszą się śpieszyć z biciem na a8. Ważna jest koordynacja wszystkich sił i wzmocnienie nacisku na pozycję czarnego króla.

24...Gb7 25.Gb3 He7 26.Wac1 Sbd7 27.G:f6 i czarne poddały partię. Po dalszym 27.G:f6 S:f6 28.G:e6+ Kf8 (28...H:e6 29.Wc7+ He7 30.Wdd7!) 29.Wd7 Ge4 30.W:e7 G:f5 31.Wf7+ Ke8 32.W:f6 g:f6 33.G:f5 białe pozostają z figurą więcej. Warto zwrócić uwagę na ruch 27.Wc7!? (zamiast 27.G:f6), który również prowadził do wygranej: 27...Gc8 28.Wd6 Sf8 29.G:f6 g:f6 30.W:e6 G:e6 31.G:e6+ S:e6 32.Hh7+ Sg7 33.W:e7+ K:e7 34.H:g7+ itd.

Partia jest doskonałą ilustracją tego, jak istotna jest znajomość teorii debiutów. Nie opłaca się eksperymentować w ważnych partiach turniejowych, gdyż w przeciwnym razie można bardzo szybko wpaść w przegraną pozycję. Polski arcymistrz w 13 posunięciu popełnił poważny błąd, którego nie dało się już później naprawić. Wartość ruchu 13...e5 powinna być przez Macieję sprawdzona np. w partiach towarzyskich lub błyskawicznych, aby dopiero potem podjąć decyzję o wypróbowaniu go w poważnym pojedynku.

Należy ograniczyć do minimum przygotowanie się do partii w czasie turnieju. Powinno one polegać przede wszystkim na krótkim przypomnieniu sobie jakiegoś oczekiwanego wariantu. Można przeprowadzić ewentualnie z trenerem konsultację w danym kierunku. Ale intensywne przygotowywanie się na przeciwnika prowadzi z reguły do zmęczenia i w czasie gry może zabraknąć „świeżości” w rozegraniu dalszych faz partii. Tak więc ważną sprawą jest przygotowanie stałego repertuaru debiutowego, który oczywiście powinien być systematycznie w odpowiednim czasie wzbogacany o nowe elementy. W ten sposób utrudnimy przeciwnikom możliwość przygotowania się przeciwko nam do partii.

Niektórzy zawodnicy rozwiązują przed każdą partią dla „rozgrzewki” nieskomplikowane zadania szachowe lub kombinacje z praktyki. Należy jednak pamiętać, aby nie przedawkować ilości takiego treningu. Do partii trzeba być wypoczętym i gotowym przetrwać kilkugodzinne zmagania przy szachownicy w pełnej gotowości bojowej!

Jak powinno się praktycznie pracować nad debiutami? Każdy trener i zawodnik ma z pewnością swoje wypróbowane metody pracy oparte na wieloletnich doświadczeniach. Przedstawiam tę problematykę na bazie jednego przykładu z własnej praktyki trenerskiej.

W 1998 roku, przez przeszło 10 miesięcy, trenowałem wówczas 13-letniego Arkadija Naiditscha z Rygi, który w roku 1996 wraz z rodzicami i trzema siostrami (również szachistkami) osiedlił się w Dortmundzie. W trakcie pierwszego roboczego spotkania ojciec mojego podopiecznego wyraził życzenie, abym głównie zajął się przygotowaniem i szlifowaniem repertuaru debiutowego. Najpierw przejrzeliśmy wspólnie około 20 partii Arkadija, które umożliwiły mi rozeznanie stylu jego gry. Naiditsch, mimo młodego wieku, całkiem nieźle rozgrywał już partie o charakterze pozycyjnym i doskonale czuł się w pozycjach taktycznych. Zaproponowałem następujący repertuar debiutowy:

Białymi 1.e4.

Po 1...e5 - partię hiszpańską. Na początek Arkadij miał grać po ruchach 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 (alternatywa 4.G:c6!?) 4...Sf6 5.He2, aby uniknąć wielu skomplikowanych wariantów po 5.0-0.

Po 1...e6 - wariant Tarrascha.

Po 1…c5 2.Sf3 i stosowanie ostrych wariantów.

Po 1...d6 (g6) wariant trzech pionków: 2.d4 Sf6 3.Sc3 g6 4.f4 itd.

Po 1...Sf6 wariant wymienny: 2.e5 Sd5 3.d4 d6 4.c4 Sb6 5.e:d6 itd.

Po 1...c6 główne warianty po 2.d4 d5 3.Sc3 itd.

Czarnymi po 1.e4 c5 i na początek wariant Paulsena z wczesnym b7-b5 (1.e4 c5 2.Sf3 e6 3.d4 c:d4 4.S:d4 a6 5.Gd3 b5), natomiast po d4 obronę królewsko-indyjską. Po 1.c4 i 1.Sf3 mój podopieczny miał rozwijać gońca na g7 i dążyć do schematów indyjskich.

Repertuar został dopasowany do stylu gry i upodobań młodego mistrza. Moja propozycja została przez podopiecznego zaakceptowana.

Spotykaliśmy się dwa razy w tygodniu, po dwie godziny. W trakcie tych treningów analizowaliśmy różne ostre warianty i systemy. Dodatkowo przygotowywałem na dyskietkach tematyczne partie, które podopieczny sam przeglądał i dzielił się potem ze mną uwagami. Grą środkową zajmowaliśmy się w trakcie analizy tematycznych i wzorcowych partii. Natomiast końcówki Arkadij ćwiczył samodzielnie, korzystając z przygotowanych przeze mnie materiałów (książki testowe). W ten sposób Naiditsch cały czas zajmował się regularnie wszystkimi stadiami gry. Po każdym treningu graliśmy około 5 partii błyskawicznych, które były pierwszym sprawdzianem przerobionego materiału.

Systematyczna i twórcza praca szybko przyniosła efekty. Obecnie Arkadij jest w ścisłej czołówce seniorów Niemiec i jest na dobrej drodze zrobienia kariery szachowej. Posiada tytuł arcymistrza! Gra ostre warianty i stara się już debiucie przejąć inicjatywę w swoje ręce. Pracuje przeważnie samodzielnie, a gros czasu zajmuje mu analizowanie partii oraz szukanie nowych idei w celu zaskoczenia przeciwnika już w fazie debiutowej.

Przedstawiam dwie aktualne partie młodego arcymistrza.

Sycylijska B81

A.Naiditsch - Sax

Bad Zwesten 2002

1.e4 c5 2.Sf3 e6 3.d4 c:d4 4.S:d4 Sf6 5.Sc3 d6 6.g4!? h6 7.h3 Sc6 8.Gg2 a6 9.Ge3 Se5 10.He2 Hc7 11.f4 Sc4 12.0–0–0!

Białe nie obawiają się wymiany silnego gońca, gdyż ważniejsze jest zakończenie rozwoju i szybkie wprowadzenie do akcji wszystkich sił.

12...Gd7

Po 12...S:e3 13.H:e3 Ge7 14.Gf3 (14.g5!?) 14...Sd7 15.h4 b5 16.g5 b4 17.Sce2 Sc5 18.e5 d5 (18...Gb7 19.e:d6 G:d6 20.Sf5! z jasną przewagą) 19.f5 białe miałyby silną inicjatywę.

13.Kb1 Wc8 14.Gc1 b5 15.Whe1 Ge7

Nie można 15...b4? z uwagi na standartowe uderzenie 16.Sd5! e:d5 17.e:d5+ Kd8 18.Sc6+ G:c6 19.d:c6 Sa5 20.g5 h:g5 21.f:g5 S:c6 22.g:f6 Se5 23.Gg5 z wygraną białych.

16.e5 d:e5 17.f:e5 Sh7

 

     kon.5 

 

Krytyczny moment w partii. W tym miejscu zakończył się wcześniej remisowym wynikiem pojedynek Leko-Sax, Budapeszt 1997. Naiditsch poddał powstałą sytuację wnikliwej analizie i znalazł nowe i ciekawe rozwiązanie...

18.Sd5!

Jest to ważne wzmocnienie wariantu: białe za ofiarowanego skoczka uzyskują świetne szanse ataku. Sax był niewątpliwie zaskoczony ofiarą figury, gdyż w dalszej części partii nie stawił większego oporu.

18...e:d5 19.G:d5! 0–0

Po partii zaproponowano 19...Sf8 z szansami na ratunek. Ale po 20.G:f7+! (20.Sf5!?) białe uzyskują silny atak: 20...K:f7 21.e6+ i teraz dwa odgałęzienia:

A) 21...G:e6 22.S:e6 Hb7 (Lub 22...S:e6 23.H:e6+ Ke8 24.Hg6+ Kf8 25.Wf1+ Kg8 26.He6+ Kh7 27.Hf5+! Kg8 28.Wd7 He5 29.W:e7 H:f5 30.W:f5 Wf8 31.W:f8+ K:f8 32.Wa7 i powstała końcówka jest łatwo wygrana dla białych.) 23.S:f8 Wh:f8 (23...K:f8 24.He6 Gf6 25.Wd7 z wygraną białych) 24.g5 h:g5 25.He6+ Ke8 26.G:g5 Wc7 27.Hg6+ Wf7 28.Hh5 Wd7 29.Hh8+ Wf8 30.W:d7 H:d7 31.H:g7 He6 32.H:e7+ H:e7 33.W:e7+ z wygraną końcówką.

B) 21...S:e6 22.S:e6 Hb7 (22...G:e6 23.H:e6+ Ke8 24.Hg6+ Kf8 25.W:e7 H:e7 26.Hf5+ Kg8 27.H:c8+ i białe wygrywają) 23.S:g7 Gh4 24.Sf5 G:f5 25.g:f5 G:e1 26.He6+ Kf8 27.Wd7 (27.W:e1!?) 27...H:d7 28.H:d7 We8 (28...Sb6 29.Hd6+ Kf7 30.He6+ Kg7 31.Ge3 Wcd8 32.Hg6+ Kf8 33.Gc5+ Wd6 34.G:d6#) 29.f6 We2 30.G:h6+! W:h6 31.Hg7+ Ke8 32.f7+ Kd7 33.f8H+ z wygraną.

20.e6 Gh4 21.e:d7 Wcd8

Nie ratuje 21...H:d7 wobec 22.Sf5 G:e1 23.Se7+ Kh8 24.G:f7 z groźbą mata na g6 i wygraną białych.

22.Wf1!

Najprostrze. Nie całkiem przekonywujące było 22.G:f7+!?

 

     kon.6 

 

22...Sb6?

Białe grały do tej pory przygotowany w zaciszu domowym wariant, tymczasem węgierski arcymistrz musiał cały czas szukać obronnych ruchów i to przy tykającym zegarze. Ostatecznie zmęczenie dało znać o sobie i czarne popełniają decydujący błąd. Najlepszą odpowiedzią było 22...W:d7!? np. 23.Sf5 Gf6 (Lub 23...Sb6 24.G:f7+ Wd:f7 25.S:h4 z pionkiem plus.) 24.G:c4 b:c4 25.W:d7 H:d7 26.H:c4 i białe mają pionka więcej, ale czarne mogą jeszcze stawić opór. Po ruchu w partii następuje szybkie rozstrzygnięcie.

23.G:f7+! W:f7

Przegrywa także 23...Kh8 24.Se6 Hb7 25.S:d8 G:d8 26.He8 itd.

24.W:f7 K:f7 25.Se6

Wygrywało także 25.He6+ Kf8 26.Hg6 itd.

25...Hb8 26.Gf4 Ha8 27.S:d8+ H:d8 28.Gc7! i czarne poddały się, wobec 28...H:c7 29.He8+ Kf6 30.Wf1+ Kg5 31.Hh5#

 

Sycylijska B90

A.Naiditsch - Ruck

Griesheim 2002

1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 c:d4 4.S:d4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Ge3 Sg4 7.Gg5 h6 8.Gh4 g5 9.Gg3 Gg7 10.h3 Se5 11.Sf5 G:f5 12.e:f5 Sbd7 13.Sd5 Wc8 14.c3 Ha5

Rozegrano aktualny wariant, który prowadzi do gry z wzajemnymi szansami. Alternatywą jest 14...Sf6, aby zlikwidować silnego skoczka, np. 15.Ge2 S:d5 16.H:d5 Hb6 (16...Hd7 17.0–0 Wc5 18.He4 Hc6 19.Hc2 i białe stoją nieco lepiej) 17.Hb3 (17.Hd2!?) 17...H:b3 18.a:b3 Sd7 19.Gf3 Wc7 20.b4 Se5 21.Ge4 Sc4 22.0–0–0 i białe z parą gońców mają nieco lepsze szanse.

15.Ge2 Sb6 16.S:b6

Program „Fritz7” proponuje tutaj 16.f6!?

16...H:b6 17.Hb3 H:b3 18.a:b3 Sd7

W partii Mamedow-Szanawa, Baku 2001, grano 18...Kd7 19.h4 Gf6 20.0–0–0 Wcg8 21.h:g5 h:g5 22.Gh5 Wf8 23.Kc2 Kc7 24.G:e5 G:e5 25.Gf3 e6 26.Gg4 z remisem.

 

     kon.7 

 

19.0–0!?

Nowa idea: białe zabezpieczają swego monarchę i zamierzają po f2-f4 otworzyć grę na prawym skrzydle. W pojedynku Schumi-Lakos, Budapeszt 1999, nastąpiło: 19.Gf3 Wc7 20.Ke2 h5 21.h4 g4 22.Ge4 Ge5 23.G:e5 S:e5 24.Whd1 Sd7 25.g3 Kf8 26.Wd4 Kg7 27.b4 Kf6 28.Wa5 Se5 z aktywną pozycją czarnych, które ostatecznie doprowadziły partię do zwycięstwa. Rzecz jasna, że Naiditsch decydując się na ten wariant, musiał znaleźć w tej pozycji wzmocnienie gry białych. Doszedł on mianowicie do wniosku, iż mimo wymiany hetmanów białe zachowują z parą gońców lepsze szanse. Warto więc zwrócić uwagę na sposób realizacji przez białe minimalnej przewagi pozycyjnej.

19...Ge5?!

Strata czasu. Należało grać 19...0–0, aby schować króla w bezpieczne miejsce.

20.f4 Gf6

Po 20...g:f4 21.G:f4 G:f4 22.W:f4 czarne miałyby słabego pionka na h6.

21.b4 0–0 22.Wfe1 Sb6 23.Gf3 Wc7 24.We2 Wb8 25.Kf2

Z planem Wa1–h1 i h3-h4.

25...Wc4 26.We4

26.Ge4!? było także możliwe.

26...Kf8 27.Wa2

Z ideą bicia na c4 i następnie b2-b3.

27...W:e4 28.G:e4 Ke8 29.Ke2 Kd7

Król maszeruje na c7, aby zwolnić wieżę z obrony pionka b7.

30.Kd3 Kc7 31.c4 Wg8 32.b3 Sd7 33.Gd5 Wg7 34.Wc2 h5 35.c5 g:f4 36.G:f4 Ge5 37.Ge3

Parę gońców należy utrzymać.

37...d:c5 38.b:c5 Sb8 39.Ke4 f6

Osłabia pole e6. Według Naiditscha należało grać 39...Gg3!?

40.Wd2 Wh7 41.Ge6 Wh8 42.Wd3 Kc6 43.b4

Silniejsze było 43.Gd5+! Kc7 44.Gd2 Sc6 45.Ge6 itd. (Naiditsch).

43...Kb5 44.Gd2 Sc6 45.Wd7 Wb8 46.g4 h:g4 47.h:g4 Gg3

Nie przechodzi 47...S:b4 48.G:b4 K:b4 49.g5 K:c5 50.g6 i pionek dochodzi do pola przemiany. 48.Gd5 S:b4 49.Ge3 Ge1?

Ułatwia zadanie białych. Konieczne było 49...Sc6!? z szansami na ratunek.

50.G:b7 a5 51.c6! S:c6 52.Wd5+ i czarne poddały się.

Praca młodego arcymistrza z Dortmundu powinna być wzorem dla polskiej młodzieży. Uważam, iż w trakcie kształcenia naszych talentów najważniejsze jest szukanie nowych idei w debiutach. Oczywiście nie zmienia to faktu, że trzeba także zajmować się innymi fazami gry. Jednakże proces poznawania podstaw szachowej strategii i taktyki oraz końcówek powinien być znacznie przyśpieszony, aby możliwie szybko zająć się najważniejszą częścią gry: debiutem!

Inaczej przebiega natomiast trening grupowy. W tym przypadku trzeba wziąć pod uwagę zainteresowanie poszczególną tematyką wszystkich uczestników szkolenia. Trzeba zdawać sobie jednak sprawę, iż w trakcie tego typu treningu nie zawsze się zadowoli wszystkich słuchaczy. Będą bowiem tacy, których omawiana tematyka nie będzie interesowała. Ale trener nie może dopuścić do tego, aby część uczestników była bierna w czasie zajęć. Trening powinien być nie tylko efektywny, ale i ciekawy. Chodzi o to, aby uczestnicy nie nudzili się i wynieśli z zajęć jak najwięcej korzyści. Ten problem rozwiązałem na moich zajęciach w taki sposób:

1. Najpierw została ustalona tematyka treningów i kolejność, w jakiej poszczególne debiuty (lub warianty) miały być omawiane. W ten sposób każdy z uczestników był zorientowany, co będzie przedmiotem najbliższych ćwiczeń. Każdy miał więc możliwość wcześniejszego przygotowania się do zajęć.

2. W dniu treningu każdy z obecnych otrzymał przygotowane przeze mnie materiały szkoleniowe, które zawierały wprowadzenie teoretyczne i partie tematyczne (wzorcowe). Następnie krótko omówiłem temat i cel zajęć.

3. Dzielę (lub losuję) wszystkich uczestników na mniejsze grupy, które następnie grają przeciwko sobie partię konsultacyjną.

4. Zespoły mają np. godzinę na analizę pewnej pozycji (lub jakiegoś wariantu). W tym czasie można korzystać z moich materiałów i innej literatury fachowej. Sens tego jest taki, aby trenujący wynieśli z zajęć jak najwięcej korzyści.

5. Partia konsultacyjna. Czas gry jest do ustalenia i zależy od możliwości technicznych. Moje ćwiczenia trwały najczęściej trzy godziny (godzina na analizę pozycji i godzina na grę dla każdej grupy). Zespoły wyznaczają jedną osobę do prowadzenia zapisu i obsługi zegara. Trening przebiega najlepiej w sali, w której są ustawione stoły w trzech rzędach. W środkowym ustawia się szachy z zegarem. Natomiast na skrajnych stołach zespoły analizowały partię.

6. Po zakończeniu gry następowała wspólna analiza. Jej przebieg był przeze mnie notowany i następnym razem wszyscy otrzymywali ode mnie materiał z przeprowadzonego treningu.

Tak prowadzony trening jest twórczy dla obu stron:

1. Trener ma możliwość dokładnej obserwacji wszystkich osób biorących udział w zajęciach, np. jak analizują, o czym dyskutują, czy rozumieją analizowane pozycje itd. Może wtrącać w trakcie analizy swoje uwagi i proponować pewne idee (nawet fałszywe!), aby tym samym sprawdzić reakcję trenujących itd. Po takich ćwiczeniach trener ma pełny obraz o umiejętnościach swych podopiecznych.

2. Uczestnicy mają możliwość poznania jakiegoś ciekawego wariantu oraz sprawdzenia swej teoretycznej wiedzy z danej tematyki. Wspólna praca w grupie i możliwość korzystania dodatkowo z różnych materiałów szkoleniowych wzbogaca ich ogólną wiedzę oraz ćwiczy umiejętności analityczne.

3. Końcowa analiza rozegranej partii i ogólna dyskusja ma także duże wartości szkoleniowe. Również dla tych uczestników, których temat jest mniej interesujący, przeprowadzony trening może przynieść wiele korzyści.

W ten sposób można ćwiczyć także różne elementy gry środkowej i końcowej. W trakcie sesji Akademii Szachowej w Zakopanem w 1999 roku przeprowadziłem podobny trening na temat struktur pionkowych. Swoje wrażenia opisałem potem w „Szachiście” 11/2001.

Jak już wspomniałem wcześniej, otwarcia należy się uczyć na bazie całych partii. Analiza tylko początkowych posunięć jakiegoś wariantu albo partii np. do momentu uzyskania przez jedną ze stron przewagi - odrzucając pozostałe fazy gry - nie ma żadnego wątku szkoleniowego. Także w swoich notatkach debiutowych zapisujemy całe partie i notujemy też wszystkie słowne komentarze! W pracy z młodzieżą wykluczam korzystanie z monografii debiutowych, gdzie są wyłącznie komentarze znaczkowe!

Na bazie modnego obecnie w praktyce turniejowej wariantu, chcę pokazać, w jakim kierunku powinni dążyć trenerzy i zawodnicy w procesie pracy nad debiutami. Oczywiście ze względów technicznych przedstawiam tę problematykę w ogólnych zarysach.


                                                Aktualny wariant w obronie - królewsko-indyjskiej [E97]

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Sf3 0–0 6.Ge2 e5 7.0–0 Sc6

Popularna obecnie w praktyce turniejowej kontynuacja. Czarne prowokują tym ruchem przeciwnika do podjęcia natychmiastowej decyzji...

8.d5

Białe mogą utrzymać ruchem 8.Ge3 napięcie walki. Blokadą w centrum białe nadają konkretny kierunek partii - dążenie do uzyskania inicjatywy na skrzydle hetmańskim. Natomiast kontrgra czarnych polega na ataku na drugiej stronie deski.

8...Se7

Jest to wyjściowa pozycja wariantu klasycznego. Białe mają teraz do dyspozycji kilka możliwości...

9.b4

Z jasnym planem c4-c5, otwarciem linii „c” i aktywną grą na skrzydle hetmańskim. Inne możliwości białych to: 9.Se1 z planem Se1–d3; 9.Sd2 z ideą b2-b4; 9.Gd2 z następnym Wa1–c1 z przygotowaniem akcji na linii „c”.

9...Sh5

Pryncypialna odpowiedź: czarne zamierzają grać f7-f5 lub Sh5-f4. Grywa się także 9...a5, aby nie dopuścić do c4-c5.

10.We1

Ten pozycyjny ruch ma wielu swych zwolenników. Wieża - w przypadku Sh5-f4 - zwalnia pole f1 dla gońca. Częściej spotyka się jednak 10.c5 lub 10.g3.

Krytyczna pozycja wariantu. W pozycji diagramu czarne mają do wyboru następujące plany gry:

1. 10...h6 - partia Karpow-Kamsky.

2. 10...f5 - partia Al Khateeb-Habermehl.

3. 10...a5 - partia Radjabow-Smirin.

4. 10...Sf4 - partia Kramnik-Kasparow. 

 

    kon.8 

 

Królewsko-indyjska E97
Karpow - Kamsky

Mecz o MŚ (7 partia) Elista 1996

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Sf3 0–0 6.Ge2 e5 7.0–0 Sc6 8.d5 Se7 9.b4 Sh5 10.We1 h6

W wielu przypadkach manewr skoczka z f3 na g5 jest bardzo nieprzyjemny, gdyż po wejściu na pole e6 przesłoni on linię działania gońca c8. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że białopolowy goniec czarnych spełnia ważną rolę w ataku na króla (krytyczne pole h3). Dlatego białe często są gotowe nawet ofiarować jakość, aby zlikwidować silną figurę przeciwnika. Nic więc dziwnego, iż czarne ostatnim ruchem w radykalny sposób przeciwdziałają temu możliwemu manewrowi..

11.Sd2

Typowy plan białych, którego celem jest po postawieniu skoczka na b3 wzmocnienie nacisku na pola a5 i c5. W grę wchodzi także, w odpowiednim momencie, wyskok na c4.

11...Sf4 12.Gf1 a5

Czarne otwierają linię „a”, co okaże się korzystne dla białych. Według teorii silniejsze jest 12...f5 z natychmiastową akcją na skrzydle królewskim i dobrymi kontrszansami. Natomiast niejasne jest; 12...c6.

13.b:a5 W:a5

Białym uda się teraz szybko przeprowadzić manewr c4-c5 z przewagą pozycyjną. Dlatego niektórzy komentatorzy polecali 13...c5 z blokadą skrzydła hetmańskiego, np. 14.Sb3 (14.d:c6!?) 14...f5 z kontrgrą na prawym skrzydle.

14.Sb3 Wa8 15.c5

Karpow zrealizował już część swego planu strategicznego, tymczasem czarne są jeszcze spóźnione z akcją zaczepną na drugiej flance.

15...f5 16.c:d6 c:d6 17.Sd2!

Skoczek wykonał swe zadanie na lewej stronie i białe przerzucają go teraz bliżej centrum, aby wzmocnić obronę punktu e4. W planie jest oczywiście manewr Sd2-c4 z naciskiem na pionka d6. 17...g5

Czarne nie mają właściwie wyboru: muszą być za wszelką cenę aktywne na skrzydle królewskim i probować tutaj zorganizować atak. Z uwagi na słabość pola b6 stoją one pozycyjne niekorzystnie na lewej flance.

18.Wb1

 

    kon.9 

 

Na tym kończy się faza debiutowa i popularna w Polsce encyklopedia Gufelda i Kaliniczenki "Handbook of Chess Opening" (Penelopa 1998) stawia przy tym ruchu znaczki ÷/² (str.284). Oczywiście ta ocena jest bardzo powierzchowna i nie oddająca w pełni możliwości obu stron. Jak białe mogą więc dalej kontynuować grę? Narzuca się np. taki plan: Hd1–b3-b6 i Sd2-c4-b6 z wyraźną przewagą pozycyjną. W grę wchodzą oczywiście inne możliwości: 18.a4 z ideą Gc1–a3; 18.Sc4 i 18.g3 Białe dysponują więc aktywną grą na skrzydle hetmańskim i tylko można postawić pytanie: czy czarne mają wystarczające kontrszanse na drugej stronie? Odpowiedź da dalsza część partii. Poprzestanie na informacji z encyklopedii byłoby więc nonsensem. Ważne jest bowiem prześledzić, jak białe realizowaly swe plany strategiczne i jakie możliwości kontrataku posiadają czarne. A więc analiza dalszej części partii, a w przypadku notatek zapisanie jej przebiegu, jest konieczne!

18...g4 19.Hb3

Konsekwentnie zgodnie z planem Karpow wzmacnia nacisk figurowy na lewej flance i grozi manewrem 20.Hb6 opanować czarne pola. Oczywiście wchodzi zawsze w grę ruch skoczkiem na c4.

19...f:e4

Takie ruchy nie wykonuje się chętnie, gdyż biały skoczek uzyska teraz placówkę na e4. Ale co grać? Czarne potrzebują przecież więcej przestrzeni dla swych sił na skrzydle królewskim, a trzeba poprzez pole f5 wprowadzić do akcji skoczka.

20.Sd:e4 Kh8

Odejście króla z diagonali a2-g8 jest często potrzebne, ale w tym momencie należało rozważyć 20...Sf5 np. 21.Hb6 (21.Sb5 Wf7 22.a4 h5 23.Ga3 Gf8 ze skomplikowaną pozycją) 21...He7 22.a4 z planem Gc1–a3 z naciskiem na pionka d6. Czarne miałyby wprawdzie „zduszoną” pozycję, ale po ewentualnym 22...Wf7 23.Ga3 Gf8 z planem h6-h5-h4, można by było zorganizować kontrgrę na prawej flance.

21.Ge3

Oczywiście alternatywą było 21.a4!? z planem 22.Gc1–a3. Ruch w partii ma jednak tę zaletę, że goniec będzie spełniał tutaj rolę atakującą (po Ge3-b6) i jednocześnie obronną (ochrona pionka f2).

21...Sf5 22.Gb6 He7

Niestety czarne nie mają czasu przerzucić hetmana bliżej nieprzyjacielskiego króla: 22...He8 23.Gc7 Hg6 24.Hb6 i pionek na d6 pada.

23.Hb4 Wf7

Być może, że silniejsze było 23...Wg8, gdyż wieża na linii „g” miałaby więcej szans na włączenie się do akcji przeciwko nieprzyjacielskiemu monarsze.

24.a4

Karpow ze stoickim spokojem wzmacnia swą pozycję, podczs gdy czarnym jest już trudno nawiązać jakąś aktywną grę.

24...Gf8

To jest wieczny problem czarnopolowego gońca, który najczęściej musi spełniać rolę obrońcy punktu d6.

25.Ge3 Sh5

Kamsky stracił już w tym momencie wątek i zaczyna dreptać w miejscu. Czarne zamierzają wprawdzie po Sh5-f6 wymienić aktywnego oponenta na polu e4, ale to nie przyniesie żadnego efektu. Logiczne było 25...h5!? z następnym h5-h4 i próbą kontrakcji na tym skrzydle. W takich pozycjach nie wolno tracić ważnych temp, lecz trzeba za wszelką cenę atakować...!

26.Wbc1 Sf6 27.Gb6 h5

Kamsky wreszcie zrozumiał, że jedyna szansa to jest marsz pionków: h5-h4 i g4-g3 itd.

28.S:f6 H:f6 29.Se4 Hg6 30.a5 Sg7

Czarne chcą wprowadzić do gry wreszcie swego białopolowego gońca, ale na takie manewry nie było już czasu. Konieczne było 30...h4!?

31.Gb5

Nie przechodziło 31.Wc7 wobec 31...W:c7 32.G:c7 Se8. Dlatego białe chcą przygotować zaplanowaną akcję: goniec bierze pod kontrolę pole e8.

31...Gf5

Kamskiemu zabrakło typowej "pary" w tej skomplikowanej pozycji. Należało w dalszym ciągu konsekwentnie grać 31...h4!?

32.Sg3 Gc8

To są właśnie skutki bezplanowej gry; czarne zamiast same atakować zostały zmuszone do całkowitego odwrotu. Teraz już nie było chyba czasu na 32...h4 np. 33.S:f5 S:f5 34.Gd3 g3 35.Wc4 g:f2+ 36.G:f2 h3 37.Wh4+! S:h4 38.G:g6 S:g6 39.g3 z wygraną pozycją białych.

33.Wc3

Z groźbą Gb5-d3 i We1–c1.

33...h4 34.Gd3!

 

     kon.10 

 

34...Sf5??

Przegrywające posunięcie. Chyba jedyne do zaakceptowania było 34...Hf6, choć po 35.Se4 Hg6 (35...He7 36.Wc7 He8 37.Gb5 Gd7 38.G:d7 W:d7 39.Sf6 z wygraną) 36.Gd8! Sf5 (36...h3 37.Sg5!) 37.Sg5 Wd7 38.Se6 pozycja czarnym byłaby bardzo trudna.

35.S:f5?

Nie do wiary, żeby perfekcjonista Karpow przeoczył tak prostą kombinację: 35.W:c8! W:c8 36.S:f5 W:f5 37.He4 i czarne tracą materiał.

35...G:f5 36.G:f5 H:f5 37.Wc4

Białe, mimo przeoczenia w 35 ruchu, mają w dalszym ciągu wyraźną przewagę.

37...Wg7 38.Hb1!

Zaproszenie do wymiany.

38...Hh5

Czarne muszą zachować hetmany, gdyż końcówka po 38...H:b1 39.W:b1 Ge7 40.Wc7 Gf6 41.W:g7 K:g7 42.Gc7 byłaby dla białych z pionkiem więcej łatwo wygrana.

39.Hd1 h3

Jedyna szansa.Po 39...Ge7 silne byłoby 40.h3!

40.Wee4 h:g2 41.W:g4 Wh7 42.h4 Ge7 43.f3 Wg8 44.Gf2?!

I tym razem zawiodła słynna technika Karpowa. Na uwagę zasługiwało 44.Hc2!? (z groźbą 45.Wc4-c8) 44...W:g4 (44...G:h4 45.H:h7+!! K:h7 46.W:h4 z wygraną białych) 45.W:g4 Wg7 (45...G:h4 46.Hc8+ z matem) 46.Hc8+ Kh7 47.Gf2 z wygraną końcówką.

44...Whg7 45.He2 Gd8 46.Ge1 Hf7 47.Hd3 Hh5?

Po partii stwierdzono, że silniejsze było 47...W:g4! z szansami na ratunek, np. 48.f:g4 (48.W:g4 W:g4 49.f:g4 e4 50.Hb5 Gf6 51.K:g2 Ge5 52.Hb3 Hf4 53.g5 e3 z kontrszansami) 48...Wf8 49.K:g2 G:a5! 50.G:a5 Hf2+ 51.Kh1 H:h4+ 52.Kg1 Hf2+ z wiecznym szachem.

48.He4 Hh6 49.Hf5

Karpow wzmacnia swe siły na skrzydle królewskim, gdyż tutaj powinno paść rozstrzygnięcie partii.

49...G:a5 50.W:g7

Błędem byłoby 50.G:a5? He3+ 51.K:g2 He2+ 52.Kh3 Hf1+ i remis przez wieczny szach.

50...Gb6+ 51.K:g2

 

    kon.11 

 

Druga faza gry została zakończona. Partia przeszła do końcówki z równym materiałem. Dalszy przebieg pojedynku jest bardzo pouczajacy.

51...H:g7+?

Czarne źle oceniły powstałą końcówkę i popełniają poważny błąd, który tym razem nieodwracalnie prowadzi do przegranej. Konieczne było 51...W:g7+! 52.Wg4 (52.Kh3 Gc5!) 52...W:g4+ 53.f:g4 (53.H:g4 Hc1!) 53...He3 z realnymi szansami na ratunek.

52.Wg4 He7 53.Hh5+ Hh7 54.W:g8+ K:g8 55.He8+ Kg7 56.He7+ Kh8 57.H:d6

 

    kon.12  

 

W tym miejscu partia została odłożona. Białe mają pionka przewagi i czarne nie mają żadnych praktycznych szans na uratowanie końcówki. Warto jest prześledzić dalszy ciąg partii i sposób realizacji przewagi materialnej przez Karpowa.

57...Hg7+

Ruch oddany do koperty. Przyjrzyjmy się krótko innym możliwościom: 57...Hc2+ 58.Kg3 Gd4 (58...He2 59.Hb8+ Kh7 60.H:b7+ Kh8 61.H:b6 H:e1+ 62.Kg4 z wygraną) 59.Hb8+ Kg7 60.H:b7+ Kg8 (60...Kf8 61.Hc6 Hb1 62.Gf2 G:f2+ 63.K:f2 Hb2+ 64.Kg3 Hd4 65.Hf6+ Ke8 66.d6+-) 61.Hc6 Hd1 62.Gf2 G:f2+ 63.K:f2 Hd2+ 64.Kg3 Hf4+ 65.Kg2 Hd2+ (65...H:h4 66.He6++-) 66.Kh3 Hf4 67.Hg6+ Kf8 (67...Kh8 68.Hh5+ Kg7 69.Hg5++-) 68.Hg4 Hf6 69.h5 z wygraną białych. Lub 57...Gd4 58.Hf8+ Hg8+ 59.H:g8+ K:g8 60.Gf2! Gc3 61.Gb6! Kf7 62.h5! Kf6 63.Kg3 Kf5 64.h6 e4 (64...Kg6 65.d6+-) 65.f:e4+ K:e4 66.Kg4 K:d5 67.Kf5 Kc6 68.Gd8 b5 69.Gf6 b4 70.h7+-. Także po 57...Gc7 58.Hf8+ Hg8+ 59.H:g8+ K:g8 60.Gb4 Kf7 61.Kh3 Kf6 62.Kg4 b5 63.Gc3! Gb6 64.f4 Gd4 65.f:e5+ G:e5 66.G:e5+ K:e5 67.h5 b4 68.h6 Kf6 69.h7 Kg7 70.d6 b3 71.d7 b2 72.d8H b1H 73.h8H+ białe wygrywały.

58.Gg3 Gc7 59.He6 Kh7 60.d6 Gd8 61.Hf5+ Kh6 62.Kh3 Hf6 63.H:f6+ G:f6 64.Kg4 b5 65.Kf5 Gd8 66.K:e5 Kg6 67.Kd5 b4 68.Kc4 Ga5 69.Kb3

Oczywiście do zwycięstwa prowadziło także 69.Kb5 b3 70.Ge5 Kf5 71.f4+-.

69...Kf5 70.Ka4 Ke6 71.h5 i czarne złożyły broń.


Królewsko-indyjska E97
Al Khateeb - Habermehl

Korespondencyjna 1998

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Sf3 0–0 6.Ge2 e5 7.0–0 Sc6 8.d5 Se7 9.b4 Sh5 10.We1 f5 Czarne nie tracą czasu na zapobiegawczy ruch typu h7-h6 i przystępuja niezwłocznie do kontrataku na skrzydle królewskim. Ten plan gry jest logiczny i najczęściej spotyka się go w praktyce.

11.Sg5

Inne możliwością jest 11.Sd2 Sf6 12.c5 Kh8 13.f3 f4 (W partii Smirin-Ye Jiangchuan, Jerewan 1996, czarne wybrały 13...Seg8 i po dalszym 14.Sc4 Sh6 15.a4 f:e4 16.f:e4 Sfg4 17.G:h6 S:h6 18.Wc1 białe uzyskały aktywną grę na lewej flance.) 14.Sc4 g5 15.Ga3 Sg6 16.b5 i teraz:

A) 16...Se8 17.b6 a:b6 18.c:b6 Wf6 19.b:c7 H:c7 20.Sb5 Hd8 21.Gb4 Sh4 22.a4 (W „Sahovskim Informatorze” 82/2001 na str. 314 podany jest przy tym ruchu znaczek „±” i na tym kończy się ocena tego wariantu. Tymczasem gra się jeszcze toczy i czarne mają grę na "swoim skrzydle". 22...Wh6 23.Hd2 (Białe realizują konsekwentnie plan związany z akcją na skrzydle hetmańskim. Nie wolno jednak zapominać o prawym skrzydle, gdzie dominują czarne. Dlatego należało niezwłocznie ruchem 23.g3!? wygnać konika z aktywnej placówki.) 23...Wa6 24.a5? (Białe nie dostrzegają gróźb przeciwnika na drugiej stronie. Należało koniecznie wykonać 24.g3!? ) 24...Hd7 25.Sb6 W:b6! 26.a:b6 S:g2! (Proste i skuteczne!) 27.Gf1 (27.K:g2 Hh3+ 28.Kf2 H:h2+ 29.Kf1 Gh3#) 27...S:e1 28.H:e1 g4 29.Wa8 g:f3 30.Hf2 Hg4+ 31.Kh1 Gf8 32.Hg1 Hh4 33.W:c8 f2 34.Hg2 f3 35.Hh3 i białe jednocześnie poddały się, gdyż po 35...Hg5 nie można uniknąć mata, Zloczewski-Miroszniczenko, Ohrid 2001.

B) 16...d:c5 17.G:c5 Wg8 18.d6 Ge6 19.d:c7 H:c7 20.Gd6 Hc8 21.Sd5 G:d5 22.e:d5 e4 23.Wc1 Hd8 24.f:e4 (24.Gb4!? Kobalija) 24...S:e4 25.Gb4 Wc8 (25...a5!? Kobalija) 26.Ga5 Hf8 27.d6 Hf5 28.Se3 f:e3 29.W:c8 W:c8 30.d7 Hf2+ 31.Kh1 Wf8 32.d8H Hh4! (Białe mają przewagę materialną, ale czarne zachowują inicjatywę.) 33.H1d5 b6!? (Możliwe było 33...W:d8 34.H:d8+ Sf8 i teraz białe nie miałyby nic lepszego, jak po 35.Kg1 Hf2+ 36.Kh1 Hh4 37.Kg1 zgodzić się na wiecznego szacha. Czarne zdecydowały się grać na wygraną!) 34.Gc4? (Stwarza wprawdzie groźbę mata, ale czarne mogą to łatwo parować przy zachowaniu inicjatywy. Dlatego na uwagę zasługiwało 34.Hc7!?) 34...Sf6 35.g3 (35.Wf1!? Kobalija) 35...Hg4! 36.Gb4? (Białe tracą czas i zaraz wpadną w kłopoty. Dlatego należało pamiętać o obronie: 36.Hd1! H:c4 37.H8d4÷ Kobalija.) 36...S:d5 37.H:d5 Wc8 38.W:e3 W:c4 39.We8+ Gf8 40.W:f8+?? (Przegrywający ruch. Konieczne było 40.Gd6!) 40...S:f8 41.G:f8 Wc1+ 42.Kg2 He2+ 43.Kh3 Hh5+ 44.Kg2 Wc2+ (45.Kg1 H:h2+ 46.Kf1 Hf2#) i białe poddały się, Kobalija-E.Miroszniczenko, Ohrid 2001.

11...Sf6 12.f3

Białe wzmacniają punkt e4 pionkiem. Grywa się także 12.Gf3 i teraz "Encyklopedia" Gufelda i Kaliniczenki proponuje taki wariant: 12...f:e4 (12...c6!?) 13.Sg:e4 Sf5 14.Gg5 Sd4 15.Sb5 S:f3+ 16.H:f3 Gf5 17.Hb3 G:e4 18.W:e4 (Kramnik-Gelfand, Wieden 1996) 18...a6!? ze skomplikowaną grą.

12...Kh8

Pole g8 jest potrzebne w celu przemanewrowania skoczków. Często stawia się tam wieżę, która potem „naciska” na skrzydło królewskie przeciwnika. Grywa się także 12...c6 w celu nawiązania walki w centrum, np. 13.Ge3 Gh6 14.h4!? c:d5 15.c:d5 Gd7 16.Hd2 f4 17.Gf2 G:g5 18.h:g5 Sh5 19.Wec1 a6 20.b5 Sc8 21.b:a6 b:a6 22.Wab1 H:g5 23.Wb7 Wf7 24.Gf1 Hd8 (Po 24...Sg3 25.G:g3 H:g3 26.Sd1 białe miałyby lepsze szanse w związku z możliwościami Wc1–c7 i Sd1–f2-g4 itd.) 25.He1 g5 26.Sd1 Sf6 27.Wcc7 Wb8 28.G:a6 W:b7 29.W:b7 g4 z ostrą pozycją. Partia zakończyła się po kilku posunięciach remisem, van Wely-Nijboer, Leeuwarden 2001.

13.Ge3

 

      kon.13 

 

13...Gh6!?

Oryginalna idea Piketa: grozi f5-f4 ze zdobyciem skoczka. W partii Kramnik-Iwanczuk, Monte Carlo 2000, czarne zagrały słabo 13...Se8 i po dalszym 14.Wc1 c6 15.c5 Sg8 16.e:f5 g:f5 17.f4 Se7 18.c:d6 S:d6 19.d:c6 S:c6 20.Gc5 wpadły w poważne tarapaty i partię przegrały.

14.Sf7+

W partii Markus-Dembo, Budapeszt 2002, grano 14.Se6 G:e6 15.d:e6 c6 16.Wb1 Se8 17.b5 Sc7 18.b:c6 b:c6 19.Wb7 S:e6 20.Ha4 Sd4 21.Gd3 f4 22.Gf2 Sc8 23.Web1 He8 24.Wc7 Sb6 25.Ha6 Hb8 26.Wb7 Hc8 27.c5 Sd7 28.Sa4 d:c5 ze skomplikowaną pozycją.

14...W:f7 15.G:h6 f4 16.g4

Często stosowana przez białe profilaktyka: ruch ten ma celu utrudnienie przeciwnikowi akcji na prawym skrzydle. Z drugiej strony osłabia się pozycja króla i to będzie wykorzystane przez czarne w dalszej grze.

16...a5!?

Po wymianie pionka b4 białym będzie trudno przeprowadzić standartowy ruch c4-c5.

17.b:a5 Seg8 18.Gg5 h6 19.Gh4 W:a5 20.Wf1 g5 21.Ge1 h5

Czarne przystępują do akcji przeciwko nieprzyjacielskiemu królowi. Białe muszą więc stworzyć groźby na drugiej stronie.

22.h3 Wh7 23.Kg2 Gd7 24.Sb5 Wa8 25.Gb4 h:g4 26.h:g4 Sh6 27.Sc3

Broni pionka e4. Na uwagę zasługiwało jednak 27.Wh1!? aby zneutralizować działanie czarnej wieży po linii „h”.

27...Hc8

Czarne przygotowują ofiarę figury na g4. Jest to jedyna możliwość przedarcia się wgłąb obozu przeciwnika.

28.Wh1 b6 29.a4 Kg8!

Aby w razie bicia na h7 nie było szacha.

30.Hg1

 

     kon.14 

 

30...Sh:g4!

Konsekwentnie z ideą tego ostrego wariantu czarne oddają skoczka w celu rozbicia pozycji nieprzyjacielskiego monarchy.

31.f:g4 G:g4 32.W:h7 K:h7 33.Kf2 Kg6 34.Hh2 G:e2 35.K:e2 g4!

Czarne mają prosty plan gry, który polega na awansowaniu pionków przy współdziałaniu skoczka i hetmana. Białe tymczasem nie mają żadnej kontrgry i muszą biernie się przypatrywać dalszym działaniom przeciwnika. Ocena sytuacji: czarne mają wygraną pozycję.

36.Wh1 g3 37.Hh6+ Kf7 38.Hg5 Hg4+!

Najprostsze: czarne wymuszają wymianę hetmanów i przechodzą do korzystniejszej końcówki. 39.H:g4 S:g4 40.Kf3 Sh2+ 41.Kg2 Kg6 42.Wa1

Nie ratowało oddanie jakości po 42.W:h2 g:h2 43.K:h2 Kg5 44.Kg2 Kg4 45.Kf2 f3 46.Ga3 Wh8 i czarne łatwo wygrywają.

42...Kg5 43.Se2 Kg4 44.S:g3

Oddanie figury nie ułatwi białym życie.

44...f:g3 45.Wa3 Kf4 46.a5 b:a5 47.Gd2+

Po 47.G:a5 rozstrzyga 47...Wb8!

47...K:e4 48.W:g3 Wf8 49.G:a5 Sf1 50.Wc3 Se3+ 51.Kg3 Wf3+ 52.Kh4

Lub 52.Kh2 Sg4+ 53.Kg1 W:c3 54.G:c3 Se3 55.Ga5 S:c4 56.G:c7 K:d5 i wygrana czarnych nie budzi żadnych wątpliwości.

52...Sg2+ 53.Kg5 W:c3 54.G:c3 Se3 i białe złożyły broń wobec 55.Ga5 S:c4 56.G:c7 K:d5 z wygraną czarnych.


Królewsko-indyjska E97

Radjabow - Smirin

Dos Hermanas 2001

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Sf3 0–0 6.Ge2 e5 7.0–0 Sc6 8.d5 Se7 9.b4 Sh5 10.We1 a5 Natychmiastowym atakiem na pionka b4 czarne zamierzają utrudnić przeciwnikowi przeprowadzenie manewru c4-c5.

11.b:a5

Encyklopedia Gufelda i Kaliniczenki podaje tylko taki wariant: 11.Ga3 Sf4 12.Gf1 Gg4 13.h3 G:f3 14.H:f3 a:b4 15.G:b4 c5= Kramnik-Gelfand, Dortmund 1996. Ruch w partii jest także często stosowany w praktyce i dlatego trzeba znać idee, które tutaj występują.

11...f5

Czarne przystępują niezwłocznie do akcji przeciwko nieprzyjacielskiemu królowi. Z biciem pionka a nie trzeba się jeszcze śpieszyć.

12.Sd2 Sf6

 

      kon.15  

 

13.f3

Niepotrzebna profilaktyka (wzmocnienie obrony pionka e4). Białe muszą grać aktywnie na skrzydle hetmańskim. W partii Bacrot-Szczekaczew, Francja 2000, nastąpiło prawidłowo: 13.c5! d:c5 (13...f:e4 14.a6! Bacrot) 14.Sb3 S:e4 15.S:e4 f:e4 16.Gc4 Sf5 17.S:c5 Sd6? (17...e3!?) 18.Gb3 W:a5 19.Se6 G:e6 20.d:e6 Kh8 21.Gd2 Wa6 22.Wc1 He7 23.Gb4 Wf4 24.g3 Wf8 25.W:e4 Wb6 26.He1 Wf3 27.Wec4 W:b4 i czarne jednocześnie poddały partię.

13...W:a5 14.Sb3 Wa8 15.c5 f4 16.a4 g5 17.Ga3 Sg6 18.a5?

Strata czasu. Białe w dalszym ciągu drepczą w miejscu. Należało nacisnąć na pionka d6. W partii Najer-Szomojew, Togliatti 2001, nastąpiło: 18.Sb5 Se8 19.Sd2 Sh4 20.Wc1 h5 21.Wc3 Wf6 22.c:d6 c:d6 23.Wf1 Gd7 24.Wf2 Gh6 25.Sc4 z przewagą pozycyjną białych, gdyż czarnym jest trudno rozwinąć akcję na skrzydle królewskim. Możliwe jest także 18.c:d6!? c:d6 19.Sb5 Se8 20.Sd2 h5 21.Sc4 Wa6 22.a5 z groźbą Sc4-b6 z przewagą białych, analiza Smirina.

18...Sh4 19.c:d6 c:d6 20.Gb4 h5 21.Sd2 g4!

Inicjatywa czarnych na skrzydle nabrała już wyraźnych "rumieńców".

22.Sc4 Wa6 23.Kh1 Sh7 24.f:g4

 

    kon.16 

 

24...S:g2!

Świetna ofiara skoczka dająca czarnym silny atak.

25.K:g2 h:g4 26.Kh1

Bicie na g4 nie przechodzi: 26.G:g4 Hg5 27.h3 f3+! 28.Kf2 G:g4 29.h:g4 Gh6 30.Wh1 Sf6 31.Ke1 (Lub 31.Kf1 S:g4 32.Wa2 Wc8 33.Wg1 Kh7 34.Wg3 Se3+ 35.S:e3 H:g3 i silny pionek f3 daje czarnym wyraźną przewagę.) 31...S:g4 32.Hd2 Hg6 33.Hb2 f2+ 34.Ke2 Sh2! 35.W:h2 Hg4+ 36.Kd3 Hg3+ 37.Kc2 f1H 38.W:f1 H:h2+ 39.Kb3 H:b2+ 40.K:b2 W:f1 41.G:d6 Gg7 i czarne powinny wygrać(analiza Smirina).

26...Hh4 27.Sd2

Bicie pionka przegrywa natychmiast: 27.S:d6?? g3 z nieuchronnym matem.

27...Sg5 28.Wg1 Sh3!

Czarne wprowadzają słusznie do gry skoczka. Po 28...g3? 29.Wg2 Gh3 30.Hg1! G:g2+ 31.H:g2 f3 32.S:f3 S:f3 33.H:g3 H:g3 34.h:g3 Waa8 35.G:d6 przewaga byłaby po stronie białych.

29.Wf1 Wf6!

Do akcji wkraczają rezerwy.

30.He1

Lub 30.G:a6 b:a6 31.Ha4 g3 32.Sf3 Hh5 33.Wa2 Gg4 34.Se1 f3 35.h:g3 f2 36.Sg2 Sg5+ 37.Sh4 Gf3+ 38.Kh2 Hg4 z wygraną czarnych.

30...Hh5 31.Wc1 Wh6 32.Sd1

W dalszym ciągu bicie wieży nic nie daje: 32.G:a6 b:a6 33.Sb5 (33.Sd1 Gd7 34.Sc4 g3 35.Wc2 Sg5 36.Kg1 Gg4 z decydującym atakiem) 33...Gd7 34.S:d6 g3 35.Sf3 (35.Sf5 G:f5 36.e:f5 Sg5 37.Wf2 H:h2+! 38.W:h2 W:h2+ 39.Kg1 Sh3+ 40.Kf1 g2+ i białe mogą się poddać) 35...Sg5 36.He2 Gg4 37.Wc8+ G:c8 38.S:c8 S:f3 39.W:f3 Hg4 i czarne wygrywają.

32...Wa8 33.Sf2 f3 34.S:h3 H:h3 35.Wf2 g3 36.S:f3 g:f2 37.H:f2 Wg6 38.G:d6??

W trudnej pozycji białe popełniają decydujący błąd. Konieczne było 38.Wg1 i można byłoby jeszcze trochę powalczyć.

38...W:d6 39.Sg5 Hd7 40.Gg4 He7

Ale nie 40...H:g4?? 41.Hf7+ Kh8 42.He8+ Gf8 43.H:f8#.

41.G:c8 H:g5 42.Wg1 Hf6 43.Gf5 W:a5 44.Hc2 Wa8 45.Hc7 b5 46.Hb7 Wad8 47.H:b5 Wb6 48.Hc5 Wdb8 49.Wg6 H:g6 50.G:g6 W:g6

Czarne mają znaczącą przewagę materialną. Reszta nie wymaga już komentarza.

51.Hc2 Gh6 52.h4 Wf8 53.Hc4 Wf4 54.d6+ Kh8 55.Hc8+ Wg8 56.Hh3 W:e4 i białe poddały partię.


Królewsko-indyjska E97

Kramnik - Kasparow

Nowgorod 1997

1.Sf3 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.d4 0–0 6.Ge2 e5 7.0–0 Sc6 8.d5 Se7 9.b4 Sh5 10.We1 Sf4 Idealne pole dla skoczka, skąd będzie wywierał nacisk na pozycję nieprzyjacielskiego króla.

11.Gf1 a5

Jest to standartowy ruch, który ma na celu osłabienie poczynań białych na hetmańskim skrzydle.

12.b:a5

W partii Sorokin-Sutovsky, Villa Martelli 1997, grano 12.Ga3 Gg4 13.b:a5 f5 14.c5 W:a5 15.Gb4 Wa8 16.a4 Kh8 17.Wa3 d:c5 18.G:c5 b6 19.G:e7 H:e7 20.Sb5 Wad8 21.Hc2 f:e4 22.H:e4 W:d5 z przewagą czarnych.

12...W:a5 13.Sd2

Encyklopedia Gufelda i Kaliniczenki podaje taki wariant: 13.a4 c5 (13...b6!?) 14.Wb1 h6 15.Sd2 Wa6 16.Sb3 g5 17.a5 f5 18.g3 z niejasną pozycją lub minimalnie lepszą dla białych, I.Sokolov-Glek, Wijk aan Zee 1997.

13...c5 14.a4 Wa6 15.Wa3

Wieża na trzeciej linii ma do spełnienia ważne zadanie: obrona królewskiego skrzydła

 

      kon.17 

 

15...g5!?

Nowa idea. Typowym planem jest oczywiście 15...f5. Kramnik poleca 15...Kh8 z ideą Se7-g8 itd.

16.g3 Sh3+ 17.G:h3 G:h3 18.Hh5 Hd7!

Czarne wolą oddać pionka, niż wybrać wariant po 18...g4 19.Sf3 f6 20.Sh4 z przewagą białych, gdyż goniec na h3 jest wyłączony z gry.

19.H:g5

Kramnik rozpatrywał również wariant po 19.f3!? g4 20.Sd1 itd.

19...h6

Interesującą alternatywą było 19...f5!?

20.He3 f5 21.He2 f4

Po 21...f:e4 22.Sd:e4 Sf5 23.Sb5 (23.Ge3!?) 23...Sd4 24.S:d4 e:d4 25.Hh5!? Gg4 26.Hh4 białe mają według Kramnika aktywniejszą pozycję.

22.Sb5 Kh7 23.g:f4

W grę wchodził plan 23.Kh1!? Sg6 24.Wg1 itd.

23...e:f4

Bicie figurą umożliwia wejście do gry wieży z a3. Zobaczmy: 23...W:f4 24.Wg3 Sg6 25.Kh1 Wf7 26.Weg1 Sf4 27.Hd1 Gf6 28.Sf3 z przewagą białych.

24.Kh1 Gg4 25.Sf3! Sg6 26.Wg1

Grozi Sf3-g5+.

26...G:f3+?

Czarne oddają ważnego gońca, co umożliwi Kramnikowi opanowanie białych pól na skrzydle królewskim. Należało grać wyczekująco 26...Kh8! z obustronnymi szansami.

27.H:f3 Se5 28.Hh5 Hf7

Przegrywa 28...S:c4? 29.Hg6+ Kg8 30.Wh3! z decydującym atakiem.

29.Hh3 S:c4 30.Wf3 Ge5 31.Sc7! W:a4

Skoczek jest tabu: 31...H:c7 32.H:h6+! K:h6 33.Wh3#.

 

      kon.18 

 

32.G:f4!

Rozstrzygające uderzenie, po czym czarne złożyły broń. Przykładowy wariant: 32.G:f4 G:f4 33.Se6 Wg8 34.W:g8 H:g8 (34...K:g8 35.W:f4+-) 35.Hf5+ Kh8 36.Hf6+ Kh7 37.Sf8+ z wygraną białych. Kasparow nie wykorzystał wszystkich możliwości tkwiących w tym wariancie. No cóż, miał chyba słaby dzień...

Końcowy wniosek: Przedstawiony wariant jest - ze względu na złożoność strategii i taktyki - niezwykle skomplikowany i prowadzi z reguły do ostrej gry z wzajemnymi szansami. Studiując go nie możemy się opierać wyłącznie na „Encyklopediach” i „Informatorach”. Trener musi przygotować materiał tak, aby podopieczny był w stanie na jego bazie poznać istotne problemy strategiczno-taktyczne występujące w danym otwarciu. W trakcie pracy nad jakimś wariantem debiutowym należy studiować pełne partie. Tak powinno się pracować generalnie nad teorią otwarć! Tylko głęboka praca analityczna i szkoleniowa w oparciu o dobre materiały może przynieść oczekiwane efekty!

Literatura:

1. J.Konikowski: „Prywatne notatki”

2. J.Konikowski: „Zapiski trenera 1”, Szachista 9/2001

3. J.Konikowski: „Zapiski trenera 2”, Szachista 11/2001

4. J.Konikowski: „Zapiski trenera 3”, Szachista 1/2002

5. J.Konikowski: „Zapiski trenera 4”, Szachista 3/2002

   zaprzyjaźnione firmy

JS Facebook Likebox Slider

SZACHY W SZKOŁACH

SZKOLENIE

SZACHY W SZKOŁACH

przedszkolaki grają w szachy

szachy w szkole

jak zostać arcymistrzem

szachy popudzają wyobraźnie i aktywność twórczą

rozwiązywanie zadań szachowych

szachy jako przedmiot obowiązkowy w szkole

 

 

TECHNIKA GRY / FIGURY

TECHNIKA GRY

FIGURY

debiuty

Król

strategia szachowa

wieża

gra środkowa

skoczek

końcówki szachowe

goniec

atak na króla

Hetman

atak i gra pozycyjna

pion

mat gońcem i skoczkiem